Diz Ağrıları
Periferik eklem ağrıları arasında en sık raslanandır. Hastalarda dizlerde ağrı şişme, eklemden gelen sesler, ani boşalmalar, ani kilitlenmeler, hareket açıklığında azalmalar oluşur. Genellikle dejenerasyona (yıpranma, yaşlanma, kullanmaya bağlı kireçlenmeler) bağlı olmakla birlikte düşmeler veya spor yaralanmaları sonucunda menisküslerde bağlarda veya eklem arkasına yer alan keselerde de sıvı artışları zedelenmeler veya yırtıkların oluşması ile ağrılı diz hastaları hekime başvurabilirler.
Fizik tedavi bu dokuların iyileşme hızını arttırdığı gibi tamir dokusunun da daha kaliteli ve aslına uygun şekilde üretilmesini sağlar. Ödemin dağılması eklemde birinin sıvının dağılması ve kasları güçlenerek eklemin iyi desteklenmesi, hareketin açıklığının tam hale gelmesi amacıyla hastalara havuz ve egzersiz programları da içeren tedaviler yapılır. Propriosepsiyon egzersizleri, denge egzersizleri, postür ve ayak korreeksiyon egzersizleri uygulanır. Sonrasında günlük yaşam aktiviteleri ve eklemi korumak için dikkat etmeleri gereken konularda bilgiler verilerek hastalar takipte tutulurlar. İlerleyici romatizmal hastalıklara bağlı diz ağrılarında hastanın primordial ilaç tedaviler ve kan analizleri ile takipleri düzenlenmelidir
Bazı hastalarda eklem içi ve çevresi destek preparatların enjeksiyonu gerekebilir. Yapılan değerlendirmeye ve tanıya göre diz ağrıları ile başvuran hastanın ilaç, lokal uygulamalar, fizik tedavi, egzersiz tedavisi, destekleyici cihazların önerilmesi hidroterapi, ev egzersiz programları ve ayakkabı kullanımı dahil, günlük yaşam aktivitelerinin hastaya öğretilmesi şeklinde bir tedavi programı her hasta için ayrıcalıklı olarak belirlenip uygulanır.
Eklem Romatizması-Kireçlenme
Diz eklemini kaplayan kıkırdak dokunun bozulmasıdır. Bunun ilerlemesi ile dizin yüklenme bozukları sonucunda eklemin çevresinde kemik genişlemeler oluşur. Diz ekleminde üstüste gelen iki uzun kemik arasında bir, ve uzun kemikle önünde yerleşen patella arasında ikinci bir eklem mevcuttur. Yaş kilo, daha önce geçirilmiş diz travmaları, genetik yakınlık ve günlük yaşamda veya işte diz ekleminin aşırı yüklenmesine yol açan etkenler bulunması gibi nedenlerle diz kireçlenmeleri ortaya çıkar. Dizde ağrı, şişme , hareketler sırasında eklemden ses gelmesi, uzun süre vücut ağırlığı taşıyan pozisyonlarda ağrının artması, eklem çevresi kaslarda güçsüzlük gibi belirtilere sahiptir. İlaç tedavileri, fizik tedavi, özellikle su içi egzersizler olmak üzere dizi yüklemeden yapılacak egzersizler ve dizlik kullanma, kilo verme, doğru ayakkabı seçimi dahil günlük yaşam aktivitelerinin ayrıntılı açıklanması gibi çok yönlü şekilde ele alınırsa cerrahi tedavi aşamasına gelmeden korunabilir.
Diğer Eklem Romatizmaları Nedeniyle Oluşan Ağrılar
Diz eklemi bazı ilerleyici romatizmal hastalıklar (Romatoid artrit gibi) ve enfeksiyonlara da sıklıkla tutulur. Hastanın muayene ve tetkiki sonucunda esas hastalığa yönelik tedavilerin yanı sıra, eklemin korunması, deformitelerin oluşmaması, ve oluşanların bazılarının giderilmesin ve temel sağlığı arttırmak için, hastaya bazı özel egzersizlerin, bazı elektrikle uyarıların ve egzersizlerin ve atellerin programlanması gereklidir. Lokal enjeksiyonlar da bu tedavilerin parçası olabilir.
Menisküs Yırtıkları
Diz eklemi içersinde bulunan ve eklem yüzeylerinin birbirine temasının mükemmel olmasını sağlayan dokulara menisküs denir. her dizde iç yanda ve dış yanda yerleşen iki adet menisküs vardır. Eklemin yük taşıyıcı özelliğini ve sağlamlığını arttırırlar. Bu dokular bazı travmalarda (düşme ve spor yaralanmaları ) ve dejeneratif olarak yıpranıp yırtılabilirler. Akut geniş yırtıklarda bazı durumlarda tedavi cerrahi olsa bile dejeneratif yırtıklarda genellikle fizik tedavi, havuz içi egzersiz programları ve güç ve esneklik arttıran egzersiz programları, eklem çevresine veya eklem içine yapılacak enjeksiyonlara iyi cevap verirler.
Bağ Zedelenmeleri, Yırtıkları (Yan ve Çapraz Bağlar)
Diz ekleminin stabilitesini sağlayan bağların belirgin travmalarla düşme trafik kazası ve spor yaralanmaları nedeniyle aniden oluşması mümkündür. Bağlarda gerilme, kısmi veya tam yırtıklar oluşabilir. Bu durumların tedavisinde hastanın yaşı, düzenli spor yapıp yapmadığı,dizde stabilite kaybı olup olmadığı göz önüne alınarak tedavi düzenlenir. Aktif spor yaşamı, ciddi eklem instabilitesi olan genç erişkinlerde ameliyat kararı gerekli olabilir. Diğer olgularda dizlikler, fizik tedavi, destek ilaç tedavileri ve su içi ve dışında egzersizler ile dokuların tamir ve tedavisi planlanır. Normal yaşamına dönerken hastaya günlük yaşam aktivitelerini yaparken dizini zorlamaması için gereken bilgi ve eğitim verilir.
Bursitler (Prepatellar, Suprapatellar)
Diz ekleminin ön yüzünde dört adet bursa ( yastık görevi yapan içi sıvı dolu kesecik) kemiklerle tendon kas ve cilt arasında kaydırıcı doku olarak yerleşmiştir. Çarpmalari düşmeler, uzun süre diz üzerinde durma halleri ve bazı romatizmal hastalıklarda içlerindeki sıvı artar ve şişerler. Üzerlerinde kızarma, diz hareketleri sırasında ağrı oluşabilir. Enflamasyonu gidermek için, ilaç tedavisi, fizik tedavi ve bazen lokal enjeksiyonlar uygulanarak tedavi edilirler. Eklem hareket açıklığının korunması, kaslarda zayıflık oluşmasını engellemek veya var olan zayıflığı giderici egzersiz programları su içinde ve dışında yapılmak üzere programlanır. Yeniden oluşmaması için hastalara bilgilendirme yapılır. Sık tekrarlayan veya konservatif tedavilere cevap vermeyen durumlarda sıvıyı oluşturan dokunun cerrahi olarak çıkarılması düşünülebilir.
Popliteal Kist
Diz arka çukurunda bulunan bir bursanın diğer bursitlerdeki gibi nedenlerle şişmesidir. Baker kisti adı verilen bu durumda bazen kist aşırı zorlanarak patlar ve eklem sıvısı baldır kaslarının içine doğru akar. Çok ağrılı bir durumdur. Genellikle ilaç tedavileri, fizik tedavi, lokal enjeksiyonlar ve egzersizler düzenlenerek tedavi edilir.
Kondromasia Patella
Diz ekleminin önünde bulunan patella isimli kemiğin arka yüzeyindeki kıkırdağın bozulmasıdır. Bu kıkırdak kişi dizini büküp açarken hareketin sürtünmesiz yapılmasını sağlar. Bazı kişilerde bu kemiğin alttaki kemik üzerinde (femur) oturması gereken alanla fiziksel uyumu doğuştan tam değildir. Bu kişilerde kıkırdağın bazı bölgeleri daha fazla yük taşıdığından kıkırdak beslenmesi bozulur ve kıkırdak yıkımı artar. Dizin tam önünde hissedilen bu ağrılı duruma patellofemoral ağrı sendromu da denir. Bazı durumlarda ise spor ve eklemin aşırı zorlanmaları ile oluşur. Genellikle ağrının merdiven inerken ve yokuş aşağı yürürken ortaya çıkması ile, uzun süre oturma sonucunda bu bölgede ve dizden yukarı yayılan künt ağrı oluşması ile karakterlenir. Fizik tedaviye ve egzersiz programlarına iyi cevap verir. Kliniğimizde yapısal özellikler ve çevre dokular da değerlendirilerek, gerekli görülen durumlarda hastalara dizlik kullandırmak, topuk yastığı ya da ayakkabı düzenlemeleri, veya hasta dizle kalça eklemi arasındaki iliotibial bandın germe egzersizleriyle gevşetilmesi ve diğer eklem egzersizleri de tedavi programına katılır.
İliotibial Band Sendromu
ITB, iliotibial band sendromu genellikle koşucularda görülen bir durumdur. Kalçadan dizin dış yanına kadar uzanan bir dokudur. yürüme sırasında bir kemik çıkıntı üzerinden öne ve arkaya hareket eder. bu hareketle aşırı sürtünmesi sonucunda ağrılı durumlara neden olur. Ağrı dizin dış yanında şiddetli ve anidir. Kolaylaştıran nedenler arasında spor yapılan zeminle, ve teknikle ilgili hatalar kadar kalça kaslarının zayıf olması veya basma bozuklukları gibi etkenler vardır. Fizik tedavi , lokal enjeksiyonlar, tüm bacak kaslarına germe egzersizleri ve tüm bacak özellikle kalça çevresi kasların güçlendirilmesine yönelik egzersizlerin su içinde ve dışında uygulanması ile genellikle yüz güldürücü sonuçlar alınır. Sonrasında hastalara yaptıkları spor ve günlük aktiviteleri konusunda eğitim verilir.